Ένα καλός βραδινός (ή και μεσημεριανός) ύπνος, μπορεί να κάνει τη διαφορά στην κατασκηνωτική σου εμπειρία και σε αυτό τα υποστρώματα παίζουν σημαντικό ρόλο. Προσφέροντάς σου ένα άνετο και προστατευμένο χώρο για να κοιμηθείς, η επιλογή του σωστού υποστρώματος για εσένα μπορεί να κρίνει αν θα αγαπήσεις ή όχι τον ύπνο στη φύση. Σε αυτό το άρθρο, σου δείχνουμε πως θα διαλέξεις ένα υπόστρωμα για κάμπινγκ, πεζοπορία ή όποια δραστηριότητα απαιτεί μία ή παραπάνω διανυκτερεύσεις. Συγκεκριμένα θα καλύψουμε:
Τους διαφορετικούς τύπους υποστρωμάτων: Ποιοι είναι; Πως θα τους ξεχωρίζεις; και ποιά τα χαρακτηριστικά τους;
Τον σκοπό χρήσης: Ποιά υποστρώματα είναι καταλληλότερα για την εκάστοτε δραστηριότητα;
Το επίπεδο μόνωσης (δείκτης R): H ικανότητα του υποστρώματος σου να σε προστατεύσει από το κρύο έδαφος.
Το setup σου: Πως να συνδυάσεις το υπόστρωμα με τον υπνόσακο σου για ξέγνοιαστους ύπνους όλες τις εποχές.
Χαρακτηριστικά: Αποφάσισε τι ζητάς από το υπόστρωμα σου σε σχέση με το βάρος, τον όγκο αποθήκευσης, την μόνωση και την ευκολία στη χρήση.
Πολλές φορές, ο καλύτερος τρόπος να αποφασίσεις πιο υπόστρωμα σου ταιριάζει είναι να τα δεις απο κοντα. Έτσι θα κρίνεις με βάση το πάχος, το σχήμα, το υλικό και άλλους παράγοντες που δύσκολα περιγράφονται online. Για αυτό επισκέψου το Alpamayo PRO και κάποιος από τους ειδικούς μας, θα χαρεί να σε βοηθήσει.
Τύποι υποστρωμάτων
Υποστρώματα με Αέρα
Εδώ θα βρεις πολλές διαφορετικές τιμές, στύλ, βάρη και ποιότητες. Από τα πολύ βαριά και παχιά στρώματα για camping εώς υπερελαφριά που θα ταιριάξουν τέλεια στο setup ενός ενθουσιώδη. Ανεξαρτήτων τύπου, τα περισσότερα σύγχρονα υποστρώματα αέρα έχουν κάποια μορφή μόνωση και φουσκώνουν με διάφορους εφευρετικούς τρόπους ώστε να μη χρειαστεί να φυσήξεις ούτε λεπτό.
Πλεονεκτήματα: Είναι τα πιο ελαφριά και για πολλούς τα πιο άνετα υποστρώματα για να κοιμηθείς λόγω του μεγάλου πάχους τους και της δυνατότητας να ρυθμίσεις την σκληρότητα τους με τη χρήση της βαλβίδα που διαθέτουν. Μπορείς να βρεις ένα που να κάνει για κάθε είδους δραστηριότητα και συνθήκες, απλά βεβαιώσου ότι το R-value αυτού που θα επιλέξεις καλύπτει τις ανάγκες σου σε μόνωση.
Μειονεκτήματα: Είναι κατά κανόνα πιο ακριβά τους δύο άλλους τύπους υποστρωμάτων και η τιμή τους αυξάνεται ακόμα περισσότερο όσο ο όγκος και το βάρος τους πέφτουν. Ιδιαίτερα τα πιο ελαφριά, είναι πιο επιρρεπή σε τρυπήματα και για αυτό απαιτούν μια παραπάνω προσοχή για το πού θα στήσεις την σκηνή σου. Στην περίπτωση που τρυπήσουν ένα kit με ειδικά μπαλώματα μπορεί να σώσει το ταξίδι σου, οπότε είναι καλό να υπάρχει στο σακίδιο σου.
Λόγω του μεγάλο όγκου αέρα που βρίσκεται μέσα τους, μπορεί να νιώσεις ότι η πίεση τους μεταβάλλεται στην διάρκεια της ημέρας. Λόγω του πλαστικού περιβλήματος τους, τείνουν να είναι πιο θορυβώδη, ειδικά αν κουνιέσαι στον ύπνο σου. Αν και τα περισσότερα σου δίνουν την δυνατότητα να τα φυσκώσεις με το στόμα, χρησιμοποιώντας μία *τρόμπα, αποφεύγεις την εισαγωγή υγρασίας στο εσωτερικό που μπορεί να οδηγήσει σε κακοσμία και ανάπτυξη μούχλας. Για τον ίδιο λόγο είναι καλό να τα αποθηκεύεις χαλαρά τυλιγμένα με την βαλβίδα τους ανοιχτή.
*τρόμπα: στα ελαφρύτερα, πεζοπορικά υποστρώματα πρόκειται για ένα σακουλάκι που συνδέεται στην βαλβίδα του στρώματος και αφού γεμίσει με αέρα τον διοχετεύει στο εσωτερικό.
Αυτοδιογκούμενα Υποστρώματα
Τα αυτοδιογκούμενα υποστρώματα περιέχουν έναν συνδυασμό από αέρα και αφρό. Ανοίγοντας την βαλβίδα τους, ο αφρός στο εσωτερικό διογκώνεται απορροφόντας αέρα και στην συνέχεια μπορείς να προσθέσεις επιπλέον με το στόμα αν το επιθυμείς. Ανάλογα με την ποιότητα και το πάχος τους, μπορεί να έχουν αρκετά μικρό όγκο μόλις διπλώσουν ώστε να χωρέσουν άνετα στο σακίδιο σου. Κάποια άλλα που είναι ειδικά σχεδιασμένα για καμπινγκ, έχουν μεγαλύτερο πάχος (από 5 εώς και 8 εκατοστά) και πιο άνετο εξωτερικό ύφασμα, αλλά είναι αρκετά πιο βαριά. Πλεονεκτήματα: Είναι άνετα, έχουν αρκετά μικρά σε όγκο και προσφέρουν εξαιρετική μόνωση ανάλογα με τον τύπο αφρού που περιέχουν. Είναι αρκετά ανθεκτικά σε τρυπήματα λόγω του σκληρού εξωτερικού υφάσματος τους και στην περίπτωση που τρυπήσουν, επισκευάζονται εύκολα και αποτελεσματικά. Συνήθως είναι πιο οικονομικά από τα υποστρώματα αέρα, κάτι που τα κάνει αρκετά μια πολύ value for money επιλογή.
Μειονεκτήματα: Είναι βαρύτερα και ακριβότερα από τα απλά στρώματα αφρού, έχουν όμως μικρότερο όγκο από τα υποστρώματα αέρα.
Υποστρώματα αφρού
Μία κλασική επιλογή που παραμένει αρκετά δημοφιλής μέχρι και σήμερα. Αυτά τα απλά και όχι τόσο άνετα υποστρώματα προτιμώνται μέχρι και σήμερα λόγω της χαμηλής τιμής και βάρους τους.
Πλεονεκτήματα: Είναι ελαφριά, οικονομικά, ανθεκτικά και προσφέρουν επαρκή μόνωση για χρήση όλο το χρόνο. Με αυτά δεν έχεις να ανησυχείς για τρυπήματα και διαρροές. Συχνά χρησιμοποιούνται κάτω από άλλους τύπους υποστρωμάτων ώστε να προσφέρουν επιπλέον μόνωση από το έδαφος και να τα προστατεύσουν από τρυπήματα. Δένονται εύκολα στο εξωτερικό του σακιδίου σου ώστε να μη καταλαμβάνουν χώρο στο εσωτερικό.
Μειονεκτήματα: Είναι κατά βάση λεπτότερα από τους άλλους τύπους υποστρωμάτων, άρα και λιγότερο άνετα. Ακόμα και αυτά που διπλώνουν πού αποτελεσματικά, έχουν πολύ μεγάλο όγκο.
Ποιό είναι το κατάλληλο υπόστρωμα για σένα;
Δραστηριότητα | Τύπος υποστρώματος | Χαρακτηριστικά |
Κάμπινγκ | Αυτοδιογκούμενα ή υποστρώματα αέρα με μεγάλο πάχος | Μεγάλη γκάμα, άνετα και σχετικά οικονομικά |
Backpacking/Bikepacking | Ελαφριά υποστρώματα αέρα ή αυτοδιογκούμενα | Άνετα και ελαφριά, πακετάρονται μικρά και έχουν καλή μόνωση |
Μινιμαλιστικό Backpacking | Πάρα πολύ ελαφρύ υπόστρωμα αέρα | Μικρό βάρος και όγκος |
Πολυήμερες πεζοπορίες | Υποστρώματα αφρού | Οικονομικά, ελαφριά και ανθεκτικά |
Χειμερινό βουνό | Αυτοδιογκούμενα ή υποστρώματα αέρα με υψηλή μόνωση | Υψηλό R-value |
Πράγματα που πρέπει να λάβεις υπόψη ανάλογα με τη χρήση που θα κάνεις:
Κάμπινγκ: Εκεί που ο όγκος και το βάρος, μπορείς να επιλέξεις ένα παχύτερο και μεγαλύτερο στρώμα* για άνετο ύπνο. Συχνά αυτά είναι λιγότερο ακριβά από τα αντίστοιχα ελαφριά στρώματα. Τα αυτοδιογκούμενα μαξιλάρια είναι επίσης δημοφιλή αξεσουάρ που τα συνοδεύουν.
*Με τα μεγάλα φουσκωτά στρώματα αέρα μπορείς να αντικαταστήσεις τον υπνόσακο σου με κανονικά σεντόνια και κουβέρτες σε σχετικά ήπιο καιρό. Για να τα φουσκώσεις θα χρειαστείς μια τρόμπα, χειροκίνητη ή ηλεκτρική.
Backpacking: Αν η άνεση στον ύπνο αποτελεί προτεραιότητα στις πολυήμερες πεζοπορικές (ή με ποδήλατο, κανό ή καγιάκ) σου εξορμήσεις μπορεί να επιλέξουν αυτοδιογκούμενα υποστρώματα, τα οποία προσφέρουν ποικιλία σε πάχος, αντοχή, τιμή μόνωσης και βάρος. Στην περίπτωση που τα επιλέξεις τσέκαρε και το σετ που τα μετατρέπει σε μια πολύ άνετη καρέκλα. Είναι ένα πολύ χρήσιμο gadget που χωρά πάντα στο σακίδιο σου και κάνει την διαφορά στις στάσεις σου.
Μινιμαλιστικό backpacking: Το χαμηλό βάρος και το μικρό μέγεθος υπερισχύουν όλων των άλλων παραγόντων. Ορισμένα μονωμένα υποστρώματα της κατηγορίας ζυγίζουν λιγότερο από ένα 800 γραμμάρια. Διατίθενται σε διάφορα ύψη και πλάτη οπότε βεβαιώσου ότι θα επιλέξεις το σωστό για εσένα.
Πεζοπορία: Εδώ, το χαμηλό βάρος είναι σημαντικό, αλλά όχι όσο είναι η ανθεκτικότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Για το λόγο αυτό, ένα υπόστρωμα αφρού είναι η καλύτερη επιλογή. Πολλοί πεζοπόροι επιλέγουν ένα κοντύτερο υπόστρωμα για να εξοικονομήσουν βάρος, αν για σένα μερικά επιπλέον γραμμάρια δεν είναι πρόβλημα επέλεξε ένα που ταιριάζει στο σωματότυπό σου.
Χειμερινό βουνό: Ένα μονωμένο υπόστρωμα αέρα με υψηλό δείκτη R λειτουργεί καλά στις χαμηλές θερμοκρασίες. Επειδή η τιμή R είναι προσθετική, μπορείς να χρησιμοποιήσεις ένα υπόστρωμα αφρού κάτω από ένα μονωμένο, μέτριας ή υψηλής τιμής R άλλου τύπου για επιπλέον μόνωση. Το υπόστρωμα αφρού χρησιμεύει επίσης ως εφεδρικό σε περίπτωση που το φουσκωτό σου υπόστρωμα υποστεί ζημιά και δεν μπορεί να επισκευαστεί.
Μόνωση και ζεστασιά
Η μόνωση όταν κοιμάσαι έξω, είναι κάτι που πολλοί έχουν συνδέσει με τον υπνόσακό τους, όμως η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Το υπόστρωμα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της θερμότητας στο σώμα σου, που χωρίς αυτό θα διέφευγε στο πολύ πιο κρύο έδαφος. Για να το καταφέρουν αυτό, οι κατασκευαστές χρησιμοποιούν πολλά διαφορετικά υλικά και τεχνικές που δημιουργούν αποτελεσματική μόνωση.
Το R-value ενός υποστρώματος μετρά την ικανότητά του να αντιστέκεται στη ροή θερμότητας μέσω αυτού (εξ ου και το “R” από το Αγγλικό Resistance). Όσο υψηλότερη είναι η τιμή R σε ένα υπόστρωμα, τόσο καλύτερα σας μονώνει από τις ψυχρές επιφάνειες. Οι τιμές R κυμαίνονται μεταξύ 2 (ελάχιστη μόνωση) και 5,5 ή περισσότερο (πολύ καλή μόνωση).
Οι κατασκευαστές χρησιμοποιούν έναν ενιαίο τρόπο για να ελέγξουν τα υποστρώματα για τις τιμές R, πράγμα που σημαίνει ότι είναι μπορείς να συγκρίνεις υποστρώματα διαφορετικών τύπων και κατασκευαστών μεταξύ τους βάσει αυτού.
Βασικά στοιχεία σχετικά με τις τιμές R σε μαξιλάρια ύπνου:
- Υψηλότεροι αριθμοί σημαίνουν περισσότερη μόνωση.
- Η κλίμακα είναι απλή: Ένα μαξιλάρι με R 2,0 είναι δύο φορές πιο ζεστό από ένα μαξιλάρι με τιμή R 1,0.
- Για να υπολογίσετε τη συνολική μόνωση για στοιβαγμένα υποστρώματα, απλά πρόσθεσε τις τιμές R του καθενός.
Η αποτελεσματικότητα του setup σου
Οι προδιαγραφές ενός υποστρώματος (όπως και ενός υπνοσάκου) δεν ανταποκρίνονται πάντα στην απόδοση του σε πραγματικές συνθήκες. Και αυτό γιατί μπορεί να επηρεάζεται από συνθήκες όπως ο αέρας, η υγρασία, ο χώρος διανυκτέρευσης και τα ρούχα που φοράς όταν πας για ύπνο. Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, αν χρησιμοποιήσεις ένα υπόστρωμα με χαμηλότερο R-value ο υπνόσακος σου μπορεί να μην ανταποκριθεί στις προσδοκίες σου. Είναι σημαντικό να γνωρίζεις ότι η μέτρηση της θερμοκρασίας comfort για τους υπνόσακους, γίνεται με ισοθερμικά, κάλτσες και με τη χρήση υποστρώματος με R-value 5.5 ή περισσότερο. Ο παρακάτω πίνακας σου δίνει μια γενική κατεύθυνση για τον συνδυασμό υποστρώματος και υπνοσάκου βάσει των συνθηκών:
Παράγοντες | Πολύ Ζέστη | Ζέστη | Δροσιά | Κρύο | Πολύ Κρύο |
Θερμοκρασία (βράδυ) °C | 20 | 10 | 0 | -6 | -18 |
R-value υποστρώματος | <2 | <2 | 2 – 3,9 | 4 – 5,4 | 5,5+ |
Comfort Υπνοσάκου °C | 13 ή > | 0 ή < | -6 ή < | -10 ή < | -18 ή < |
Χαρακτηριστικά υποστρωμάτων
Βάρος: Τα πολύ ελαφριά υποστρώματα είναι εξαιρετικά για backpacking, αλλά είναι πιο ακριβά. Μπορείς να γλυτώσεις λίγο βάρος επιλέγοντας ένα με σχήμα μούμιας (στενότερο στα πόδια) που μειώνει τον όγκο και πακετάρετε μικρότερα. Αν είσαι μαζί με τον/την σύντροφο σου, ένα ελαφρύ υπόστρωμα για δύο άτομα μπορεί να εξοικονομήσει μερικά γραμμάρια.
Μήκος: Ένα κοντό υπόστρωμα δεν είναι σχεδόν ποτέ ένα άνετο υπόστρωμα. Τα κανονικά μεγέθη γνωστά και ως regular (συμβολίζονται και με R) έχουν μήκος 182 εκατοστά ενώ τα μακριά ή long (συμβολίζονται και με L) έχουν μήκος 198 εκατοστά και θα μονώσουν τα πόδια σου εάν είσαι ψηλότερος. Ένα κοντό υπόστρωμα 3/4 ζυγίζει λιγότερο και έχει μικρότερο όγκο αλλά θα πρέπει να βρεις τρόπο να προστατεύσεις τα πόδια σου από το κρύο έδαφος αν το επιλέξεις .
Πλάτος: Σχεδόν κάθε υπόστρωμα έχει πλάτος τουλάχιστον 52 εκατοστά. Όμως τα μεγαλόσωμα άτομα, ή όσοι κινούνται αρκετά στον ύπνο τους, ίσως χρειαστούν ένα φαρδύτερο υπόστρωμα 65 ή και 70 εκατοστών. Συχνά, η “μακριά” έκδοση ενός υποστρώματος είναι και η λίγο πιο φαρδιά, αν σε ορισμένα υποστρώματα έχουν φαρδύτερες εκδοχές με “κανονικό” μήκος. Ότι και αν επιλέξεις βεβαιώσου ότι συμβαδίζει με τον διαθέσιμο χώρο ανά άτομο που έχεις στην σκηνή σου, ώστε ένα ή παραπάνω υποστρώματα να χωρέσουν μαζί.
Φούσκωμα: Ορισμένα νεότερα μοντέλα διαθέτουν μια βαλβίδες μίας κατεύθυνσης. Όπως λέει και το όνομά τους, επιτρέπουν στον αέρα είτε να μπεί είτε να βγει από το υπόστρωμα και κάνουν ευκολότερο το φούσκωμα και το ξεφούσκωμα. Τα παλαιότερα μοντέλα με τις κλασικές βαλβίδες ίσως είναι δυσκολότερο να φουσκώσουν με το στόμα και απαιτούν τρόμπα.
Επιφάνειες υποστρωμάτων: Για να μη γλιστράς έξω από το υπόστρωμα σου ενώ κοιμάσαι, επέλεξε ένα υπόστρωμα με τραχιά επιφάνεια που είναι συνήθως και πιο αθόρυβο. Βέβαια, επειδή αυξάνει σημαντικά το βάρος, δεν είναι μια επιλογή που έχεις αν αναζητάς ένα πολύ ελαφρύ υπόστρωμα.
Σχετικά αξεσουάρ υποστρωμάτων
Θήκες υποστρώματος: Ορισμένοι υπνόσακοι διαθέτουν ενσωματωμένη θήκη για το υπόστρωμα σου. Αυτό εμποδίζει εσένα και τον υπνόσακό σου να γλιστρήσετε κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αν έχεις έναν τέτοιο υπνόσακο, έλεγξε ότι το πλάτος της θήκης συμβαδίζει με το πλάτος του υποστρώματος που θα πάρεις.
Τρόμπες χειρός: Αν δε θες να φυσάς και να ξεφυσάς μετά από μια κουραστική μέρα, αναζήτησε ένα μαξιλάρι με ενσωματωμένη τρόμπα χειρός ή αγοράστε μια τύπου σακούλας που τυλίγεται σε μικρό μέγεθος και ζυγίζει μόνο μερικά γραμμάρια (πωλείται ξεχωριστά).
Τα κιτ επιδιόρθωσης είναι μια καλό να υπάρχουν πάντα στο σακίδιο σου. Πολλά υποστρώματα έρχονται με το δικό του κιτ που συνήθως είναι και το πιο αποτελεσματικό. Βεβαιώσου ότι έχεις εξοικειωθεί με τα βήματα για την επιδιόρθωση του, ώστε να μη βρεθείς να ψάχνεις το πως, μέσα στη νύχτα στη μέση του πουθενά.